Σε μια τουριστική επιχείρηση που λειτουργεί υπό πίεση – ειδικά σε έναν προορισμό όπως η Ρόδος – είναι συχνό φαινόμενο να απασχολούνται εργαζόμενοι χωρίς πλήρη ή καθόλου νομιμοποιητικά έγγραφα. Τι συμβαίνει όμως όταν ένας τέτοιος εργαζόμενος διεκδικήσει δεδουλευμένα; Έχει δικαιώματα; Μπορεί να στραφεί νομικά κατά του εργοδότη; Η απάντηση είναι ναι – και κάθε εργοδότης οφείλει να γνωρίζει τις συνέπειες.

Η νομοθεσία προβλέπει προστασία – ακόμα και χωρίς χαρτιά

Σύμφωνα με τον Ν. 4052/2012, ένας εργαζόμενος πολίτης τρίτης χώρας που δεν διαθέτει άδεια παραμονής ή εργασίας μπορεί:

✅ Να καταγγείλει τον εργοδότη του
✅ Να προσφύγει σε εργατικά δικαστήρια
✅ Να διεκδικήσει δεδουλευμένα, ένσημα και αποζημιώσεις
✅ Να εκτελέσει δικαστικές αποφάσεις, ακόμα και αν έχει επιστρέψει στη χώρα του

Πού μπορεί να απευθυνθεί ένας εργαζόμενος χωρίς έγγραφα;

• Στην Επιθεώρηση Εργασίας (ΣΕΠΕ)
• Στον Συνήγορο του Πολίτη
• Σε σωματεία ή δικηγόρους εργασιακού δικαίου
• Σε εργατικά κέντρα με αρμοδιότητα καταγγελιών για παράνομη εργασία

Ακόμα κι αν βρίσκεται σε παράνομη διαμονή, έχει δικαίωμα νομικής προστασίας.

Τι ρίσκο αναλαμβάνει ο εργοδότης;

Αν αποδειχθεί ότι απασχολήσατε μετανάστη χωρίς έγγραφα:

❌ Πρόστιμο 5.000 € για κάθε παράνομα απασχολούμενο άτομο
❌ Πρόστιμο 10.500 € για αδήλωτη εργασία
❌ Διοικητικές κυρώσεις: αφαίρεση άδειας λειτουργίας, αποκλεισμός από προγράμματα τουριστικών ενισχύσεων
❌ Ποινικές ευθύνες: ιδίως αν αφορά ανήλικους ή θύματα εκμετάλλευσης

⚠️ Αν η καταγγελία αφορά συστηματική απασχόληση χωρίς χαρτιά, τα πρόστιμα διπλασιάζονται και συνοδεύονται από ποινικές διώξεις.

Πότε μπορεί να δοθεί άδεια διαμονής στον εργαζόμενο;

Η νομοθεσία προβλέπει ειδικές περιπτώσεις όπου, έπειτα από καταγγελία:

• Ο εργαζόμενος μπορεί να λάβει άδεια διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους
• Αυτό ισχύει όταν αποδειχθεί ότι υπήρξε ειδικά καταχρηστική εργασία ή ότι εργάστηκε ως ανήλικος
• Στην περίπτωση αυτή, ο εργοδότης επιβαρύνεται περαιτέρω

Τι θεωρείται καταχρηστική εργασία;

• Υπερβολικά ωράρια χωρίς αμοιβή
• Άρνηση πληρωμής μισθών ή επιδομάτων
• Εργασία χωρίς άδεια παραμονής/εργασίας
• Διαμονή σε μη ανθρώπινες συνθήκες
• Διακρίσεις λόγω εθνικότητας ή φύλου
• Εργασία ανηλίκου χωρίς γονική συναίνεση

Πώς μπορεί να προφυλαχθεί ένας επαγγελματίας του τουρισμού;

✅ Ζητήστε πάντα τα νόμιμα έγγραφα πριν την πρόσληψη
✅ Δηλώστε κάθε εργαζόμενο στο ΕΡΓΑΝΗ και στον ΕΦΚΑ
✅ Τηρείτε αρχείο με visa, άδειες διαμονής και μπλε βεβαιώσεις
✅ Αποφύγετε «δοκιμαστικά» χωρίς συμβόλαιο – καταγράφονται ως αδήλωτη εργασία
✅ Προσφέρετε ανθρώπινες συνθήκες εργασίας και διαμονής

Μύθοι & Αλήθειες

Η εποχική πίεση και η ανάγκη για προσωπικό δεν δικαιολογούν τη νομική επισφάλεια. Η απασχόληση μεταναστών χωρίς χαρτιά είναι ρίσκο που δεν αξίζει για καμία τουριστική επιχείρηση – όχι μόνο οικονομικά αλλά και ηθικά και επιχειρηματικά. Όσοι εργοδότες στη Ρόδο επιλέγουν τη νομιμότητα, θωρακίζουν την επιχείρησή τους, ενισχύουν τη φήμη τους και διασφαλίζουν σταθερή ανάπτυξη.